Drodzy uczniowie

Na tej stronie znajdziecie dodatkowe informacje o przedmiotach, których uczę w szkole.

Zapraszam ponownie!

 

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - 2017/2018

 

                                                

I  Ocenianie na lekcjach języka polskiego

 

Uczniowie oceniani są według skali określonej w przepisach ogólnych Wewnątrzszkolnych Zasad Oceniania

 

1. W trakcie procesu nauczania nauczyciel ocenia poziom wiedzy i umiejętności ucznia, określa jego postępy w opanowaniu wymagań edukacyjnych przewidzianych w podstawie programowej i wybranym przez członków zespołu przedmiotowego, programie nauczania.

2. Przedmiotem oceny z języka polskiego są:

• wiadomości i umiejętności zdobywane przez ucznia w procesie nauczania,

• rozumienie i umiejętność interpretacji faktów,

• poprawność językowa, ortograficzna i interpunkcyjna wypowiedzi,

• poprawność formułowania wypowiedzi ustnej,

• znajomość lektur szkolnych,

• przygotowanie do lekcji,

• aktywność ucznia na lekcjach i w pracy pozalekcyjnej,

• prezentowana przez ucznia postawa.

1. Na ocenę śródroczną  z języka polskiego składają się oceny różnych form aktywności ucznia, np.:

     -  przynajmniej  2 oceny z prac klasowych stylistycznych,

     -  przynajmniej  2 oceny ze sprawdzianów gramatycznych,

     -  przynajmniej 2 oceny z prac domowych (stylistycznych, z nauki o języku, wiedzy o literaturze, analizy tekstów literackich),

     -  przynajmniej 2 oceny z dyktand.

    

•  Oceniane są również:

• kartkówki,

• odpowiedzi  ustne,

• ćwiczenia i zadania wykonywane w klasie (indywidualnie i w grupie),

• aktywność na lekcji i samoocena dokonywana przez uczniów,

• wygłaszanie tekstów z pamięci,

• zeszyt przedmiotowy,

• zeszyt lektur dodatkowych,

• przygotowanie do lekcji,     

• dodatkowe prace dla chętnych,

• udział w konkursach i olimpiadach.

1. Sposobem kontroli wiedzy i umiejętności zdobytych przez uczniów w procesie nauczania są:

   • sprawdziany, prace klasowe, testy,

   • kartkówki,

   • prace domowe,

   • odpowiedzi ustne,

   • zeszyt  przedmiotowy.

1. Sprawdziany (testy, prace klasowe) są zapowiadane co najmniej tydzień wcześniej. Uczeń zobowiązany jest zaliczyć wszystkie przewidziane w danym półroczu sprawdziany.
   Przy nieobecności usprawiedliwionej ucznia, termin zaliczenia materiału uczeń uzgadnia z nauczycielem, nie dłużej jednak niż dwa tygodnie od momenty powrotu do szkoły. Przy nieobecności nieusprawiedliwionej uczeń powinien pisać sprawdzian na następnej lekcji. Jeżeli uczeń z nieuzasadnionych przyczyn odmawia napisania sprawdzianu, otrzymuje ocenę niedostateczną.

2. Poprawa ocen z pracy klasowej, sprawdzianu, testu , dyktanda jest uzgadniana z nauczycielem, możliwa w czasie 2 tygodni po oddaniu wymienionych prac.

3. Kartkówki to zapowiedziane lub niezapowiedziane sprawdziany 10-15-minutowe, obejmujące wiedzę i umiejętności z zakresu  trzech ostatnich lekcji. Oceny z kartkówek poprawiane są na najbliższych zajęciach dodatkowych.

4. Prace domowe są kontrolowane na bieżąco. Oceniając je nauczyciel bierze pod uwagę poprawność merytoryczną i językową pracy. Zadania domowe mogą być krótkie lub długoterminowe. Spisywanie (od kolegów, z ściąg itp.) tych prac jest równoznaczne

   z otrzymaniem oceny niedostatecznej.

5. Oceniając twórcze prace pisemne (wypracowania) nauczyciel sprawdza umiejętności uczniów w redagowaniu różnych form wypowiedzi. Ocenie podlega zrozumienie tematu, znajomość opisywanych zagadnień, sposób prezentacji, znajomość danej formy wypowiedzi, poprawność językowa, ortograficzna i interpunkcyjna, bogactwo słownictwa, konstrukcja pracy i jej forma graficzna.

6. Nauczyciel ma prawo pytać z 3 ostatnich lekcji lub na lekcji powtórzeniowej z całego działu. Przy ocenie wypowiedzi ustnej bierze się pod uwagę znajomość zagadnień, samodzielność wypowiedzi, kulturę języka, precyzję, jasność, oryginalność ujęcia tematu.

7. W ciągu półrocza  uczeń jest przynajmniej raz oceniany z recytacji utworu poetyckiego lub prozy. Oceniając recytację nauczyciel bierze pod uwagę zgodność z tekstem, płynność (bez zająknięć, poprawek, czekania na podpowiedź), odpowiednią interpretację utworu, intonację, dostosowanie tempa mówienia do treści oraz nastroju utworu.   

8. Uczeń może być oceniony za pracę na lekcji (wypowiedź, wnioskowanie, argumentowanie, przygotowanie dodatkowych informacji na lekcję i umiejętne ich wykorzystanie w podczas  zajęć,  efektywną pracę w zespole, systematyczność, wykonywanie mniejszych dodatkowych prac  itp.).

9. Przy ocenie zeszytu przedmiotowego uwzględnia się odrabianie prac domowych, systematyczność w zapisywaniu tematów lekcji i notatek z zajęć, prace dodatkowe, estetykę.

10. Uczeń ma prawo dwukrotnie w ciągu półrocza  być  nieprzygotowanym do lekcji bez względu na powód. Otrzymuje wtedy"-". Każde kolejne nieprzygotowanie oznacza ocenę niedostateczną.

11. Za brak: zeszytu, ćwiczeń lub książki, uczeń otrzymuje uwagę negatywną, natomiast za brak pracy domowej uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. Ponadto za brak zeszytu ćwiczeń z zadaną w nim pracą domową uczeń otrzymuje także ocenę niedostateczną.

12. Za pracę na lekcji uczeń może otrzymać ocenę (od celującej do niedostatecznej). Nauczyciel ma prawo za odpowiedzi krótsze i mniej szczegółowe nagrodzić go „plusem” (pięć „+” = ocena bardzo dobra). Jeżeli  uczeń nie wykonuje poleceń nauczyciela, nie robi ćwiczeń, błędnie odpowiada na pytania, na które padła wcześniej odpowiedź lub wynika ona z toku lekcji, nauczyciel może postawić mu również znak „minus” (pięć „–” = ocena niedostateczna) lub ocenę niedostateczną.

13. Ocena jest informacją dla ucznia, jego rodziców i nauczyciela w jakim stopniu uczeń opanował dany dział kształcenia.

14. Oceny śródroczna i roczna nie są średnimi arytmetycznymi wszystkich ocen, jej podstawą są wyniki sprawdzianów i prac wykonywanych w klasie, odzwierciedla jednak pracę ucznia, wiedzę, umiejętności, aktywność i systematyczność.

15. Ocena roczna obejmuje osiągnięcia ucznia w I i II półroczu.

16. Do ocen cząstkowych można dopisywać znak  „ + ” . Ocena roczna powinna być zapisana w dzienniku pełną nazwą, bez dodatkowych znaków.

17. O postępach w nauce uczeń i jego rodzice powiadamiani są w formie oceny – stopnia, oceny opisowej, oceny ustnej.

18. Ocenę ze sprawdzianów ustala się według skali procentowej przyjętej w szkole:

                  100 - 96%         =>      celujący (6)

                  95 -  91%          =>      bardzo dobry (5)

                  90 -  71%          =>      dobra (4)

                  70 -  51%          =>      dostateczny (3)

                  50 -  31%          =>      dopuszczający (2)

                  30 -  0%          =>      niedostateczny (1)

                  

                    

         23. Przy ocenianiu poprawności ortograficznej dyktanda stosuje się zasadę:

                   0 bł. ortograficznych  =>  celujący

                   1-2 bł. interpunkcyjne

                lub 1-2 bł. ort. II rzędu   =>   bardzo dobry

              1- 2 błędy ortograficzne rażące 

                lub 1 bł. ort. i 3 bł. ort. II rzędu =>    dobry

              3- 4 błędy                 =>    dostateczny 

              5- 6 błędów             =>    dopuszczający 

        7 i więcej błędów        =>    niedostateczny

     

    Błędem ortograficznym obniżającym ocenę jest niepoprawna pisownia wyrazów ze znanymi dla ucznia zasadami.

    Pomyłka to na przykład przestawianie lub gubienie liter. 3 błędy interpunkcyjne traktuje się jako 1 błąd ortograficzny.

                    BŁĘDY  PODSTAWOWE (zasadnicze) dotyczą zasad pisowni wyrazów z:

• u – ó , 

• ż – rz ,

• h – ch , 

• nie  z poznanymi częściami mowy ,

• wielka  litera ,

• pisownia łączna przyimka z rzeczownikiem lub inną częścią mowy deklinującą się.

  BŁĘDY  DRUGIEGO RZĘDU  dotyczą pozostałych zasad.

• 3 błędy  II rzędu  = 1 błąd  I rzędu 

           24. Uczniom posiadającym odpowiednie opinie i orzeczenia z poradni pedagogiczno-psychologicznej obniżane są wymagania edukacyjne zgodnie z zaleceniami tej poradni.

   

   

   

   

   

   

   

  Kryteria oceniania prac stylistycznych

   

                   

 

 

 

 

 

 

 

OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV

 

 

niedostateczny

 

-poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych,

 

-uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności

 

 

dopuszczający

 

-poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej umożliwia osiąganie celów polonistycznych,

 

-uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności

 

 

dostateczny

 

-poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi  klasy czwartej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie  i wynikających z podstawy programowej,

 

-uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

 

 

dobry

 

-uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne

 

 

bardzo dobry

 

-uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie  problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do  rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach

 

 

celujący

 

-uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem  nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania  nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia

 

 

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV

 

 

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

 

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

 

 

I Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

 

SŁUCHANIE

 

-skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób,

 

- reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą),

 

-rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów,

 

-rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny,

 

-wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej,

 

-rozumie ogólny sens słuchanych utworów

 

 

CZYTANIE

 

-identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji,

 

-rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny,

 

-wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost,

 

-rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi,

 

-rozumie ogólny sens czytanych utworów,

 

-stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

 

-sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym

 

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

-mówi o swoich reakcjach czytelniczych,

 

-odróżnia fikcję od rzeczywistości,

 

-odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych,

 

-określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia,

 

- zna cechy baśni i legendy,

 

-wyodrębnia film i spektakl spośród innych przekazów i tekstów kultury

 

 

III Tworzenie wypowiedzi

 

 

MÓWIENIE

 

-nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem,

 

-formułuje proste pytania i udziela prostych pod względem konstrukcyjnym odpowiedzi,

 

- wypowiada komunikaty zawierające proste informacje,

 

-wyraża wprost swoje intencje,

 

-odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie,

 

-stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą

 

i rówieśnikiem,

 

-mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu,

 

-za pomocą kilku prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę

 

-za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat,

 

-stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym,

 

-wygłasza tekst utworu z pamięci

 

 

PISANIE

 

-stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne  na jego końcu,

 

-zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó – u, rz – ż, ch – h,

 

-dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu,

 

-tworzy proste wypowiedzi na podany temat,

 

-uzupełnia prosty schemat, tabelę,

 

-zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego, dialogu, zaproszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie,

 

-zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze,

 

-za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia,

 

-za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu,

 

-stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na  końcu), fleksji (wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki  w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy), fonetyki (zna alfabet, dzieli wyrazy na litery, głoski i sylaby),

 -stara się o estetykę zapisu wypowiedzi

 

 

 IV SAMOKSZTAŁCENIE

 

- doskonali ciche i głośne czytanie

- doskonali różne formy zapisywania pozytywnych informacji

- korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje

- zna i stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych

- korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego

- zwraca uwagę na typy definicji słownikowych

- poznaje życie kulturalne swojego regionu

- rozwija umiejętność efektywnego posługiwania się technologią informacyjną  oraz zasobami internetowymi 

 

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:

 

 

I Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

 

SŁUCHANIE

 

-słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada,

 

-wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi,

 

-powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę  usłyszanej historii,

 

-rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów

 

 

CZYTANIE

 

-identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi,

 

-określa temat i główną myśl tekstu,

 

-oddziela informacje ważne od drugorzędnych,

 

-wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu,

 

-wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi,

 

-rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu,

 

-wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie,

 

-poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI:

 

-wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych

 

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

 

-nazywa swoje reakcje czytelnicze,

 

-dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe,

 

-odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze,

 

-określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia,

 

-wskazuje cechy baśni i legendy w utworze,

 

-wie, czym jest: wers, zwrotka, rym,

 

-wskazuje w tekście porównanie, przenośnię,

 

-wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki,

 

-zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, próba,

 

-przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość–nienawiść, przyjaźń – wrogość,

 

-odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym),

 

-odczytuje morał baśni

 

 

III Tworzenie wypowiedzi

 

 

MÓWIENIE

 

-świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej,

 

-dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące,

 

-formułuje pytania otwarte,

 

-udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych,

 

-wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą,

 

-stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb  przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem,

 

-wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym,

 

-składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry,

 

-wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku  chronologicznym, streszcza utwory fabularne,

 

-opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni,

 

-dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne,

 

-recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens,

 

-stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych,

 

-posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)

 

 

PISANIE

 

-stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji,

 

-odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie  zasady dotyczące pisowni wielką literą,

 

-dzieli wyrazy na głoski i litery, rozróżnia funkcję zmiękczającą i sylabotwórczą  w typowych przykładach,

 

-konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem  logiczno-składniowym,

 

-używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych,

 

-w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące,

 

-zapisuje pytania otwarte,

 

-udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych,

 

-samodzielnie zapisuje dialog,

 

-dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne,

 

-tworzy ramowy plan wypowiedzi,

 

-układa opowiadanie odtwórcze,

 

-redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu,

 

-zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry,

 

-tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni,

 

-w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny,

 

-stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania  pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa  różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych), fleksji (określa formę gramatyczną czasowników, rzeczowników, przymiotników; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika  w wypowiedzenie złożone; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz  formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasowników w czasie  przyszłym i przeszłym), fonetyki (wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazów  na sylaby przy przenoszeniu wyrazów do następnej linijki),

 

-stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu

 

 

 

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę  dostateczną oraz:

 

 

I Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

 

SŁUCHANIE

 

-koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza  odtwarzanych utworów,

 

-odróżnia informacje ważne od mniej ważnych,

 

-na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje pytania,

 

-właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu,

 

-odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

 

 

CZYTANIE

 

-wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio,

 

-wskazuje akapit,

 

-oddziela informacje ważne od drugorzędnych,

 

-wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu,

 

-wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie  tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi,

 

-wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach,  życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach,

 

-rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie,

 

-głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI:

 

-wybiera informacje niewyrażone wprost z rożnych źródeł, np. czasopism, stron  internetowych

 

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

 

-uzasadnia swoje reakcje czytelnicze,

 

-analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia,

 

-identyfikuje baśń i legendę,

 

-rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu,

 

-rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście,

 

-objaśnia znaczenia porównań i przenośni w tekście,

 

-wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odróżnia film animowany i aktorski,

 

-charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich  wartości, jak np. miłość– nienawiść, przyjaźń – wrogość,

 

-odczytuje przesłanie utworu

  

III Tworzenie wypowiedzi

 

 

MÓWIENIE

 

-przedstawia własne zdanie w rozmowie,

 

-świadomie dobiera intonację zdaniową,

 

-udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi,

 

-uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami;  łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki  wyrazowe w zdaniu,

 

-wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń,

 

-stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika,

 

-gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie  zachowań  i postaw,

 

-wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje  wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki,

 

-w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania  ocen i opinii, emocji i uczuć,

 

-objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów,

 

-odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów,

 

-umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; celowo używa rożnych typów  wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących  w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej  interpunkcji), fleksji  (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), fonetyki (stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazów na litery, głoski i sylaby w poprawnym ich zapisie),

 

-wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu,

 

-stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń

 

 

PISANIE

 

-stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch –h i interpunkcji oraz potrafi  je zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazów),

 

-w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi  sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji,

 

-w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika,

 

-w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne,

 

-w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw,

 

-układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie,

 

-stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi,

 

-pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie,  streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające  następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki; opowiada z perspektywy świadka  i uczestnika zdarzeń,

 

-zapisuje dialog w opowiadaniu,

 

-w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania  ocen i opinii, emocji i uczuć,

 

-dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je  poprawia

 

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:

 

 

I Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

 

SŁUCHANIE

 

-przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi,

 

-odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów prozatorskich i poetyckich,

 

-wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu,

 

-nazywa intencje nadawcy komunikatu

 

 

CZYTANIE

 

-wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą,

 

-wskazuje akapit,

 

-oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu  znaczeń dosłownych i przenośnych,

 

-odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce,

 

-wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi,

 

-wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach,

 

-ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie,

 

-głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

 

-wybiera informacje wyrażone pośrednio w rożnych źródłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źródłami

 

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

 

-konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami,

 

-objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim,

 

-wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu,

 

-objaśnia funkcję porównań i przenośni w tekście,

 

-wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy,

 

-charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np.  miłość– nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację  bohaterów z własnymi doświadczeniami

 

 

III Tworzenie wypowiedzi

 

 

MÓWIENIE

 

-uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje

 

się do reguł grzecznościowych,

 

-rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego,

 

-udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym,

 

-w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką,

 

-poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym,

 

-w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła,

 

-interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania,

 

-zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu,

 

-wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi,

 

-dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka

 

 

PISANIE

 

-komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji,

 

-uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury,

 

-udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym,

 

-w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami  stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką,

 

-komponuje i przekształca plan wypowiedzi,

 

-pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń,

 

-w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła,

 

-sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność  słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne  i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi  i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym  wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej,  dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach  stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy  przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu  teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego  w czasie przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów),

 

-dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu

 

 

 

 

 

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę  bardzo dobrą oraz:

 

 

I Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

 

SŁUCHANIE

 

-odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

 

 

CZYTANIE

 

-czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur

 

-wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach w tworzeniu własnych wypowiedzi,

 

-odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

 

-wybiera i wykorzystuje informacje z rożnych źródeł (np. czasopism, stron  internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub  oceniającym

 

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

 

-porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w rożnych  utworach epickich,

 

-wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury,

 

-dostrzega różnice między celem programów informacyjnych, rozrywkowych, reklam,

 

-odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość

 

 

III Tworzenie wypowiedzi

 

 

MÓWIENIE

 

-przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania,

 

-podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur,

 

-interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych

 

 

PISANIE

 

-tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych,

 

-wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi,

 

-świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych  programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki.

 

 

 

 

 OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V

 

niedostateczny

•poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych

• uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności

 

 

dopuszczający

•poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej umożliwia osiąganie celów polonistycznych

• uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności

 

 

dostateczny

•poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

• uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe, o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

 

 

dobry

•uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne

 

bardzo dobry

•uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach

 

celujący

•uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia

 

 

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V

 

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

 

I ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI

 

SŁUCHANIE

• skupia uwagę na prostych wypowiedziach innych osób

• reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą)

• rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów

• identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji

* rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję

• wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, i uzupełnia różne typy notatek graficznych o te informacje

• rozumie ogólny sens słuchanych utworów

• rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów

• dostrzega etyczny wymiar języka (prawdę, kłamstwo, przemilczanie informacji, brutalizację wypowiedzi)

 

CZYTANIE

• identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz)

• rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję, ogłoszenie

• wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost, i uzupełnia na podstawie czytanego tekstu różne typy notatek graficznych o te informacje

• wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie)

• rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi

• rozumie ogólny sens czytanych utworów

• określa nastrój wypowiedzi

• stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, wyróżnia pauzą koniec wypowiedzenia

• rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek)

• rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

• sprawdza pisownię wyrazów w słowniku ortograficznym

• wyszukuje synonimy w słowniku wyrazów bliskoznacznych

• wybiera proste informacje z hasła encyklopedycznego, czasopisma, podanej strony internetowej

 

II ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY

• mówi o swoich reakcjach czytelniczych

• wyraża swój stosunek do postaci

• odróżnia fikcję od rzeczywistości

• odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych

• odróżnia autora od osoby mówiącej w tekście literackim

• określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, omawia akcję

• zna cechy baśni, legendy, bajki, wie, co to jest mit

• rozpoznaje wers, strofę, rym, refren

• rozpoznaje przenośnię, porównane, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy

• wyodrębnia film i spektakl teatralny spośród innych przekazów i tekstów kultury oraz potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa)

 

III TWORZENIE WYPOWIEDZI

 

MÓWIENIE

• nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem

• formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym

• wypowiada komunikaty zawierające proste informacje

• wyraża wprost swoje intencje

• odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, instrukcję, gratulacje, życzenia

• stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem

• mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu

• za pomocą prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę

• za pomocą prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat

• wygłasza tekst utworu z pamięci

 

PISANIE

• stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu

• zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó– u, rz – ż, ch – h

• tworzy proste wypowiedzi oraz notatki na podany temat

 • uzupełnia prosty schemat, tabelę

 • zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego i oficjalnego, dialogu, zaproszenia, ogłoszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej

• zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze z dialogiem

• za pomocą prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci

• za pomocą prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu

• stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (stosuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu), fonetyki (dzieli wyrazy przy przenoszeniu do następnej linii, zna sposoby oznaczania miękkości głosek, zauważa różnicę między wymową a zapisem samogłosek ustnych, dźwięcznych i bezdźwięcznych)

• stara się dbać o estetykę zapisu wypowiedzi

 

IV SAMOKSZTAŁCENIE

 

- doskonali ciche i głośne czytanie

- doskonali różne formy zapisywania pozytywnych informacji

- korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje

- zna i stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych

- korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego

- zwraca uwagę na typy definicji słownikowych

- poznaje życie kulturalne swojego regionu

- rozwija umiejętność efektywnego posługiwania się technologią informacyjną  oraz zasobami internetowymi 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:

 

I ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI

 

SŁUCHANIE

• słucha innych, uczestniczy w rozmowie oraz innych sytuacjach komunikacyjnych (zadaje pytania, odpowiada, instruuje, gratuluje, zaprasza, przeprasza)

• wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu

• tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu

• określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu

• rozpoznaje proste intencje niewyrażone wprost

• rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne i literackie

• na podstawie intonacji odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające

 

CZYTANIE

• identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi

• określa temat i główną myśl tekstu

• oddziela informacje ważne od drugorzędnych

• wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu

• wskazuje cytat

• wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi

• rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu

• określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał wyrażony wprost

• rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne, literackie, reklamowe

• rozumie funkcję znaków interpunkcyjnych (kropki, przecinka, znaku zapytania,wykrzyknika), akapitów i marginesów w tekście prozatorskim, wskazuje cudzysłów

• wskazuje wersy, strofy, rymy w tekstach poetyckich

• poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów

• odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych

• rozpoznaje w wypowiedziach liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik

• rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot)

• odróżnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego, zdanie pojedyncze rozwinięte od zdania nierozwiniętego

• rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, rodzajów gramatycznych (rzeczownik, przymiotnik), osób, czasów i rodzajów gramatycznych (czasownik), określa stopień przymiotnika i przysłówka

• posługuje się alfabetem, uwzględnia różnice między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

• wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, słownika wyrazów bliskoznacznych, szkolnego słownika języka polskiego

• korzysta z encyklopedii, czasopisma, stron internetowych

 

II ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY

• nazywa swoje reakcje czytelnicze

• dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe

• nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątki

• wskazuje elementy akcji

• wskazuje w utworze cechy baśni, legendy, bajki

• rozumie, czym jest mit

• wie, czym jest: wers, zwrotka, rym, rytm, refren

• wskazuje w tekście porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy

• wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki

• zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna, kulisy, próba, program teatralny, afisz

• przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość– nienawiść, przyjaźń –

wrogość

• odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym)

  odczytuje morał baśni, bajek, zauważa metaforyczny charakter mitu

 

III TWORZENIE WYPOWIEDZI

 

MÓWIENIE

• świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej

• dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

• formułuje pytania zamknięte i otwarte

• udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych

• wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą

• stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem

• składa życzenia, gratulacje, instruuje

• wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne

• opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych)

• dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne

• recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens

• stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych

• posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)

 

PISANIE

• stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó– u, rz – ż, ch – h i interpunkcji

• odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą

 • poprawnie zapisuje nie z różnymi częściami mowy

• poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe

 • poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki

 • konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym

• używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, stosuje przecinki

 • w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

 • samodzielnie zapisuje dialog

 • dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie)

 • buduje ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi

 • układa opowiadanie odtwórcze z dialogiem oraz z elementami opisu, krótką relację, zaproszenie, ogłoszenie, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej

 • redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu

 • zapisuje instrukcję z uwzględnieniem sformułowań wskazujących na kolejność wykonywanych czynności

 • tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych)

 • w liście prywatnym i oficjalnym, dialogu, zaproszeniu i ogłoszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny

• stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste ii rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenia złożone), fleksji (używa poprawnych form gramatycznych czasowników, rzeczowników, przymiotników; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym

• stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:

 

I ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI

 

SŁUCHANIE

• koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych oraz odtwarzanych utworów

• w typowych sytuacjach komunikacyjnych cytuje wypowiedzi innych, wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu

• odróżnia informacje ważne od mniej ważnych

• właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu (również te niewyrażone wprost)

• na podstawie słuchanego tekstu tworzy notatkę, pisze krótkie streszczenie

• odróżnia wypowiedzi literackie od informacyjnych i reklamowych

• dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy

• odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich (objaśnia morał baśni, bajki, wyjaśnia metaforyczny charakter mitu)

• na podstawie intonacji odróżnia zdania neutralne od wykrzyknikowych

 

CZYTANIE

• wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio

• rozumie funkcję akapitu i cytatu w wypowiedzi

• objaśnia przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi

• odróżnia teksty literackie od informacyjnych i reklamowych

• dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy

• odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

• wskazuje typowe elementy konstrukcyjne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach

• głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji

• wskazuje różnice między rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami, przyimkami i spójnikami

• rozpoznaje równoważnik zdania

• rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, rodzajów; odróżnia formy osobowe czasowników od nieosobowych (bezokolicznik, formy zakończone na-no, -to)

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

• wie, jakiego typu informacje zawierają słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych i umiejętnie je stosuje

• wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych

 

II ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY

• uzasadnia swoje reakcje czytelnicze

• analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątek

• posługuje się pojęciami : akcja, fabuła, związek przyczynowo-skutkowy

 • identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks

• rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie i funkcję środków poetyckich, takich jak: przenośnia, porównanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy

• rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście

• wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna główne etapy powstawania filmu i przedstawienia, rozumie pojęcie adaptacji

• określa zadania twórców dzieła filmowego i teatralnego– aktora, reżysera, dekoratora, suflera, reżysera

• charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość– nienawiść, przyjaźń –

wrogość

• odczytuje przesłanie utworu

 

III TWORZENIE WYPOWIEDZI

 

MÓWIENIE

• przedstawia własne zdanie w rozmowie

• świadomie dobiera intonację zdaniową

• udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi

• uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu

• wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń

• gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw

• wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki i wyrażenia przyimkowe

• w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia, poprawnie używa odpowiedniego stopnia przymiotnika i przysłówka)

• objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów

• odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów

• umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach),

*wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu; zwraca uwagę na ważne treści tekstu

• stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń

 

 

PISANIE

• stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó– u, rz – ż, ch – h i interpunkcji, poprawnie używa i zapisuje formy nieosobowe czasownika

• w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji

 • w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, zastępuje powtarzające się w tekście wyrazy odpowiednimi zaimkami

 • w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw

 • układa życzenia, gratulacje, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, zaproszenie

 • stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi

 • pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń (pamiętnik, dziennik)

 • zapisuje dialog w opowiadaniu

• w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia)

 • opisując obraz, rzeźbę, ilustrację, plakat, stosuje podstawowe słownictwo charakterystyczne dla danej dziedziny sztuki

• dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:

 

I ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI

 

SŁUCHANIE

• przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, potrafi ustosunkować się do wypowiedzi innych oraz nawiązać do nich podczas własnej wypowiedzi

• uzasadnia swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu

• nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi, w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii

 

CZYTANIE

• wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą

• oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytaniu znaczeń dosłownych i przenośnych

• wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce

• nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi

• nazywa osobę mówiącą w tekście w zależności od rodzaju utworu (podmiot liryczny, narrator)

• w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii

• wskazuje typowe elementy stylistyczne i graficzne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach

• dostrzega relacje między takimi elementami konstrukcji, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie

• głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu

• rozumie funkcje użytych w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, pojedynczych i złożonych, równoważników zdań

• rozumie funkcję użytych form przypadków, liczb, osób, czasów w tekstach literackich, użytkowych, reklamowych

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

• w zależności od celu poszukiwań świadomie wybiera odpowiedni słownik (słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych)

• konfrontuje ze sobą informacje zgromadzone na podstawie różnych źródeł

 

II ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY

• konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami

• charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi

• objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim oraz środków stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozróżnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni)

• wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu

• wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega różnice między celem tych programów

• charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość– nienawiść, przyjaźń –

wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami

 

III TWORZENIE WYPOWIEDZI

 

MÓWIENIE

• uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, cytuje, stosuje się do reguł grzecznościowych

• rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego

• udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym

• w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką

• poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym

• w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła

• interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania

• zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu

• wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi

• dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka

 

PISANIE

• potrafi zastosować reguły ortograficzne w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazów, pisowni nie w przeciwstawieniach)

• przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdania w równoważniki zdań i odwrotnie– odpowiednio do przyjętego celu

• komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji

 • uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury

 • udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym

 • w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką

 • komponuje i przekształca plan wypowiedzi

 • pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń

 • w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła

 • sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów)

 • dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu

 

Ocenę  celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:

 

I ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI

 

SŁUCHANIE

• w rozmowie i innych sytuacjach komunikacyjnych celowo odwołuje się do wypowiedzi innych osób

• dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych

• dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym

 

CZYTANIE

• czyta ze zrozumieniem na poziomie krytycznym teksty spoza listy lektur

• interpretuje utwory poetyckie i prozatorskie

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

• wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym

 

II ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY

• porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich i poetyckich

• wskazuje elementy baśni, legendy, bajki, mitu w innych tekstach kultury oraz odnajduje i omawia nawiązania do tego typu utworów we współczesnych tekstach kultury, np. opowiadaniach, reklamach, oraz w języku, np. we frazeologii

• odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość

• dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjny

 

 

III TWORZENIE WYPOWIEDZI

 

MÓWIENIE

• przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania, formułuje twórcze uwagi

• podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie piątej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur

• interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych

 

PISANIE

• tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, pomysłową formą, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych

• wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi

• świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i

fonetyki

 

IV SAMOKSZTAŁCENIE

 

- doskonali ciche i głośne czytanie

- doskonali różne formy zapisywania pozytywnych informacji

- korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje

- zna i stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych

- korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego

- zwraca uwagę na typy definicji słownikowych

- poznaje życie kulturalne swojego regionu

- rozwija umiejętność efektywnego posługiwania się technologią informacyjną  oraz zasobami internetowymi 

 

 

OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI

 

niedostateczny

poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szostej uniemożliwia osiąganie celow polonistycznych, uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności

 

dopuszczający

poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy, szostej umożliwia osiąganie celow polonistycznych, uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie

trudności

 

dostateczny

 poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szostej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie

 i wynikających z podstawy programowej, uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe, o średnim poziomie

trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

 

 

dobry

uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne

 

bardzo dobry

uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemow w nowych sytuacjach

 

celujący

uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemow teoretycznych i praktycznych objętych programem

 nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest tworczy, rozwija własne uzdolnienia

 

 

 

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI

 

Ocenę niedostateczną

otrzymuje uczeń, ktory nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, ktory:

 

I Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

SŁUCHANIE

-skupia uwagę na prostych wypowiedziach innych osob,

-reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą),

-rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniow,

-identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji,

-rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis,

-wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, i uzupełnia rożne typy notatek graficznych o te informacje,

-rozumie ogolny sens słuchanych utworow,

-rozpoznaje nastroj słuchanych komunikatow,

-dostrzega etyczny wymiar języka (prawdę, kłamstwo, przemilczanie informacji, brutalizację wypowiedzi),

-rozpoznaje manipulację

 

CZYTANIE

 

-identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz),

-rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, zawiadomienie, instrukcję, ogłoszenie, w tym przepis,

-wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost, i uzupełnia na podstawie czytanego tekstu rożne typy notatek graficznych o te informacje,

-wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie),

-rozumie dosłowne znaczenie wyrazow w wypowiedzi,

-rozumie ogolny sens czytanych utworow,

-określa nastroj wypowiedzi,

-wyciąga wnioski z przesłanek zawartych w tekście, w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz,

-rozpoznaje manipulację,
-rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorcę,

-stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, wyrożnia pauzą koniec wypowiedzenia,

-rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazow użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot),

-rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłowek, liczebnik, zaimek, przyimek, spojnik),

-rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone,

-wskazuje cudzysłow

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

-sprawdza pisownię wyrazow w słowniku ortograficznym,

-wyszukuje synonimy w słowniku wyrazow bliskoznacznych,

-wybiera proste informacje z hasła encyklopedycznego, poradnika, leksykonu, czasopisma, podanej strony internetowej

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

-mowi o swoich reakcjach czytelniczych,

-porownuje swoje wrażenia związane z odbiorem innych tekstow,

-wyraża swoj stosunek do postaci,

-odrożnia fikcję od rzeczywistości,

-rozpoznaje typowe elementy fikcji, charakterystyczne dla poznanych gatunkow,

-odrożnia elementy fantastyczne od realistycznych w baśniach, legendach, mitach, bajkach, opowiadaniach, powieściach,

-odrożnia autora od osoby mowiącej w tekście literackim,

-charakteryzuje osobę mowiącą na podstawie jej wypowiedzi,

-określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia,omawia akcję,

-wyodrębnia w utworze epickim wydarzenia układające się w wątki,

-rozpoznaje baśń, legendę, bajkę, mit, powieść, opowiadanie, komiks, fraszkę, wiersz, przysłowie,

-rozpoznaje wers, strofę, rym, refren, rytm,

-odrożnia wiersz rymowany od nierymowanego (białego),

-rozpoznaje przenośnię, porownanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie,

-wyodrębnia film, program informacyjny, program rozrywkowy, spektakl teatralny,

-spośrod innych przekazow i tekstow kultury oraz potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa),

-odczytuje informacje z plakatu teatralnego

 

III Tworzenie wypowiedzi

 

MÓWIENIE

-nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem,

-w rozmowie zadaje pytania uzupełniające,

-formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym,

-wypowiada komunikaty zawierające proste informacje,

-wyraża wprost swoje intencje,

-odrożnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, instrukcję, gratulacje, życzenia, przekonać, zachęcić, przestrzec,

-stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rowieśnikiem,

-mowi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu,

-za pomocą prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę,

-za pomocą prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat, fotografię,

-wygłasza tekst utworu z pamięci (teksty poetyckie, fragmenty prozy)

 

PISANIE

 

-stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu,

-zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni o – u, rz – ż, ch – h,

-tworzy proste wypowiedzi oraz notatki na podany temat,

-uzupełnia prosty schemat, tabelę,

-zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego i oficjalnego, dialogu, zaproszenia, ogłoszenia, planu ramowego i szczegołowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy i szczegołowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, pamiętnik i dziennik  pisany z perspektywy bohatera i własnej, proste sprawozdanie,

-zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtworcze z dialogiem,

-za pomocą prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci,

-za pomocą prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu, fotografii stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (stosuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłowki w zdaniu), fonetyki (dzieli wyrazy przy przenoszeniu do następnej linii, zna sposoby oznaczania miękkości głosek, zauważa rożnicę między wymową a zapisem samogłosek ustnych, dźwięcznych i bezdźwięcznych),

-stara się dbać o estetykę zapisu wypowiedzi

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:

 

Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

SŁUCHANIE

 

-słucha innych, uczestniczy w rozmowie oraz innych sytuacjach komunikacyjnych (zadaje pytania, odpowiada, instruuje, gratuluje, zaprasza, przeprasza),

-wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu,

-tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu,

 

-określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi,

 

-opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter  baśni, legendy, bajki, mitu,

 

-rozpoznaje proste intencje niewyrażone wprost,

 

-wyciąga wnioski z przesłanek zawartych w tekście, w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz,

 

-rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne i literackie,

 

-na podstawie intonacji odrożnia wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające,

 

-rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorcę,

 

-odrożnia fakty od opinii, wskazuje elementy perswazji

 

 

CZYTANIE

 

-identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi,

 

-określa temat i głowną myśl tekstu,

 

-oddziela informacje ważne od drugorzędnych,

 

-wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu,

 

-wskazuje cytat,

 

-wskazuje przenośne znaczenie wyrazow w wypowiedzi,

 

-rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, zawiadomienia, ogłoszenia, instrukcji, przepisu,

 

-określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogolny sens usłyszanej wypowiedzi,

 

opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał wyrażony wprost,

 

-rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne, literackie, reklamowe,

 

-rozumie funkcję znakow interpunkcyjnych (kropki, przecinka, znaku zapytania,

 

wykrzyknika, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu), akapitow i marginesow w tekście prozatorskim,

 

-wskazuje wersy, strofy, rymy w tekstach poetyckich,

 

-poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworow,

 

-odrożnia części mowy odmienne od nieodmiennych,

 

-rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazow użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot, dopełnienie, przydawka, okolicznik),

 

-odrożnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego, zdanie pojedyncze rozwinięte

 

od zdania nierozwiniętego,

 

-rozpoznaje w tekście formy przypadkow, liczb, rodzajow gramatycznych (rzeczownik,

 

przymiotnik, zaimek w związku z rzeczownikiem), osob, czasow i rodzajow gramatycznych (czasownik), określa stopień przymiotnika i przysłówka,

 

-posługuje się alfabetem, uwzględnia rożnice między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

 

-wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, słownika wyrazow  bliskoznacznych, szkolnego słownika języka polskiego, słownika frazeologicznego,

 

-korzysta z encyklopedii, czasopisma, stron internetowych, leksykonu, poradnika

 

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

-nazywa swoje reakcje czytelnicze,

 

-dostrzega cechy wyrożniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz

 

Użytkowe,

 

-nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas,

 

miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątki,

 

-wyodrębnia wątki,

 

-wskazuje elementy akcji,

 

-wskazuje w utworze cechy baśni, legendy, bajki, mitu, opowiadania, powieści, wiersza, fraszki, komiksu,

 

-rozpoznaje przysłowie,

 

-wskazuje w tekście porownanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie,

 

-posługuje się terminami: wiersz rymowany i nierymowany (biały),

 

-wyodrębnia film spośrod innych dziedzin sztuki,

 

-zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna, kulisy, proba, program teatralny, afisz, ujęcie, kadr, plan,

 

-przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada,

 

-odczytuje sens utworow na poziomie semantycznym (dosłownym),

 

-odczytuje przesłanie baśni, odczytuje morał bajek, zauważa metaforyczny charakter mitu,

 

-odczytuje informacje z plakatu teatralnego

 

 

 III Tworzenie wypowiedzi

 

 

MÓWIENIE

 

-świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej,

 

-dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera rożne typy

 

wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące,

 

-formułuje pytania zamknięte i otwarte,

 

-udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych,

 

-wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą,

 

-stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem,

 

-składa życzenia, gratulacje, instruuje, przekonuje, zachęca, przestrzega,

 

-wypowiada się w sposob uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne,

 

-opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, fotografię, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłowkow i wyrażeń przyimkowych),

 

-dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne,

 

-recytuje utwor poetycki, oddając jego ogolny nastroj i sens,

 

-stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazow rodzimych,

 

-posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem, postawą ciała)

 

 

 

PISANIE

 

-stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni o – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji ,

 

-odrożnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą,

 

-poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe oraz nie z rożnymi częściami mowy,

 

-poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki,

 

-konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym,

 

-używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, stosuje przecinki,

 

-w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące,

 

-samodzielnie zapisuje dialog,

 

-dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie),

 

-buduje ramowy i szczegołowy plan wypowiedzi,

 

-układa opowiadanie odtworcze z dialogiem oraz z elementami opisu, krotką relację, proste sprawozdanie, zaproszenie, ogłoszenie, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej, regulamin,

 

-redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu,

 

-zapisuje instrukcję z uwzględnieniem sformułowań wskazujących na kolejność wykonywanych czynności,

 

-tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, obrazu, ilustracji, fotografii, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłowkow i wyrażeń przyimkowych),

 

-w liście prywatnym i oficjalnym, dialogu, zaproszeniu i ogłoszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny,

 

-stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa rożnych typow wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spojnika w wypowiedzenia złożone, rozdziela przecinkiem wypowiedzenia składowe w wypowiedzeniu złożonym), fleksji (używa poprawnych form gramatycznych czasownikow, rzeczownikow,przymiotnikow, zaimkow, liczebnikow; poprawnie zapisuje formy bezokolicznikow oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasownikow w czasie przyszłym i przeszłym),

 

-stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu

 

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:

 

 

I Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

 

SŁUCHANIE

 

-koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych oraz odtwarzanych utworow,

 

-w typowych sytuacjach komunikacyjnych cytuje wypowiedzi innych, wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu,

 

-odrożnia informacje ważne od mniej ważnych,

 

-właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu (rownież te niewyrażone wprost),

 

-na podstawie słuchanego tekstu tworzy notatkę, pisze krotkie streszczenie,

 

-odrożnia wypowiedzi literackie od informacyjnych i reklamowych,

 

-dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy,

 

-odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworow poetyckich i prozatorskich (omawia przesłanie baśni, objaśniamorał bajki, wyjaśnia metaforyczny charakter mitu),

 

-rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorcow,

 

-na podstawie intonacji odrożnia zdania neutralne od wykrzyknikowych

 

 

CZYTANIE

 

-wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio,

 

-rozumie funkcję akapitu i cytatu w wypowiedzi,

 

-objaśnia przenośne znaczenie wybranych wyrazow, związkow wyrazow w wypowiedzi,

 

-odrożnia teksty literackie od informacyjnych i reklamowych,

 

-dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy,

 

-odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworow poetyckich i prozatorskich,

 

-wskazuje typowe elementy konstrukcyjne w zaproszeniach, życzeniach, gratulacjach, ogłoszeniach, zawiadomieniach, instrukcjach, przepisach,

 

-głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji, wprowadza pauzę,

 

-wskazuje rożnice między rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami, przyimkami i spójnikami,

 

-rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone (wspołrzędnie i podrzędnie),

 

-rozpoznaje rownoważnik zdania,

 

-wydziela w zdaniu grupę podmiotu i orzeczenia,

 

-rozpoznaje zdania bezpodmiotowe,

 

-ustala stosunki nadrzędno-podrzędne i wspołrzędne z zdaniu pojedynczym,

 

-rozpoznaje w tekście formy przypadkow, liczb, osob, rodzajow; odrożnia formy osobowe czasownikow od nieosobowych (bezokolicznik, formy zakończone na-no, -to),

 

-odrożnia wyrazy gwarowe od potocznych

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

 

-wie, jakiego typu informacje zawierają słownik ortograficzny, słownik wyrazow bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazow obcych, słownik frazeologiczny i umiejętnie je stosuje,

 

-wybiera informacje niewyrażone wprost z rożnych źrodeł, np. czasopism, stron internetowych

 

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

-uzasadnia swoje reakcje czytelnicze,

 

-porownuje swoje wrażenia związane z odbiorem innych tekstow kultury,

 

-analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątek,

 

-rozpoznaje typowe elementy fikcji, charakterystyczne dla poznanych gatunkow,

 

-omawia zależność osoby mowiącej (narratora, podmiotu lirycznego) i świata ukazanego w utworze,

 

-posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, związek przyczynowo-skutkowy,

 

-omawia powiazania między częściami tekstu (rozdział, podrozdział) w dłuższym utworze prozatorskim, np. w opowiadaniu, powieści,

 

-identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks, opowiadanie, powieść, fraszkę, wiersz, przysłowie,

 

-omawia akcje w utworze dramatycznym,

 

-rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie i funkcję środkow poetyckich, takich jak: przenośnia, porownanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie,

 

-dostrzega zależność między zastosowanymi w utworze środkami stylistycznymi a treścią,

 

-rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście,

 

-wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna głowne etapy powstawania filmu i przedstawienia, rozumie pojęcie adaptacji,

 

-określa zadania tworcow dzieła filmowego – aktora, reżysera, scenarzysty,

 

-określa zadania tworcow dzieła teatralnego – aktora, reżysera, dekoratora, suflera,

 

-posługuje się pojęciami z zakresu sztuki filmowej, np. kadr, scena, plan, a także związanymi z przedstawieniem teatralnym i sztuką teatralną,

 

-charakteryzuje i ocenia bohaterow oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada,

 

-konfrontuje sytuację bohaterow z własnym doświadczeniem,

 

-odczytuje przesłanie utworu

 

 

III Tworzenie wypowiedzi

 

 MÓWIENIE

 

-dostosowuje sposob wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej, takiej jak: podziękowanie, przemowienie, wystąpienie,

 

-przedstawia własne zdanie w rozmowie,

 

-przestrzega zasad kulturalnej rozmowy,

 

-dyskutuje na wybrany temat,

 

-świadomie dobiera wypowiedzenia, by osiągnąć zamierzony cel (np. zachęcić, przekonać, przestrzec),

 

-tworzy spojne, logiczne wypowiedzi,

 

-świadomie dobiera intonację zdaniową,

 

-udziela odpowiedzi w formie krotkiej wypowiedzi,

 

-uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą odpowiednich spojnikow wspołrzędne związki wyrazowe w zdaniu,

 -wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń,

 

-wyjaśnia motywy postępowania postaci,

 

-gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw,

 

-wypowiada się logicznie i w sposob uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku

 

chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłowki i wyrażenia przyimkowe,

 

-w sposob uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, fotografię, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porownania, zdrobnienia, poprawnie używa odpowiedniego stopnia przymiotnika i przysłowka),

 

-objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazow,

 

-odrożnia wyrazy pokrewne od synonimow,

 

-umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; stosuje odpowiedni szyk wyrazow w zdaniu; celowo używa rożnych typow wypowiedzeń: pytających, oznajmujących,wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu; zwraca uwagę na ważne treści tekstu,

 

-stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazow i intonowania wypowiedzeń

 

 

PISANIE

 

-stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni o – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji, poprawnie używa i zapisuje formy nieosobowe czasownika, w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spojnikow wspołrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji,

 

-w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, zastępuje powtarzające się w tekście wyrazy odpowiednimi zaimkami,

 

-w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw,

 

-układa życzenia, gratulacje, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie,

 

-stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentow wypowiedzi,

 

-pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie,

 

streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń (pamiętnik,dziennik),

 

-zapisuje dialog w opowiadaniu,

 

-w sposob uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, fotografię,

 

stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porownania, zdrobnienia),

 

-opisując obraz, rzeźbę, ilustrację, plakat, fotografię; stosuje podstawowe słownictwo charakterystyczne dla danej dziedziny sztuki,

 

-dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia

 

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:

 

 

I Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

 

SŁUCHANIE

 

-przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, potrafi ustosunkować się do wypowiedzi innych oraz nawiązać do nich podczas własnej wypowiedzi,

 

-uzasadnia swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu,

 

-nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi, w sytuacjach typowych odrożnia fakty od opinii

 

 

CZYTANIE

 

-wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą,

 

-oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytaniu znaczeń dosłownych i przenośnych,

 

-wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce,

 

-nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi,

 

-nazywa osobę mowiącą w tekście w zależności od rodzaju utworu (podmiot liryczny, narrator),

 

-sytuacjach typowych odrożnia fakty od opinii,

 

-wskazuje typowe elementy stylistyczne i graficzne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, zawiadomieniach, instrukcjach, przepisach,

 

-dostrzega relacje między takimi elementami konstrukcji, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity,

 

-głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu,

 

- interpretuje głosowo wybrane fragmenty prozy,

 

-rozumie funkcje użytych w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, pojedynczych i złożonych, rownoważnikow zdań,

 

-rozumie funkcję użytych form przypadkow, liczb, osob, czasow w tekstach literackich, użytkowych, reklamowych,

 

-wykorzystuje wiedzę o języku podczas analizy rożnych tekstow kultury

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

 

-w zależności od celu poszukiwań świadomie wybiera odpowiedni słownik (słownik ortograficzny, słownik wyrazow bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazow obcych, słownik frazeologiczny)

 

-konfrontuje ze sobą informacje zgromadzone na podstawie rożnych źrodeł

 

 

II  Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

-konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami,

 

-charakteryzuje osobę mowiącą na podstawie jej wypowiedzi,

 

-objaśnia funkcję analizowanych elementow świata przedstawionego w utworze epickim oraz środkow stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozróżnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni),

 

-omawia funkcje elementow realistycznych i fantastycznych w: baśniach, legendach, mitach, bajkach, opowiadaniu, powieści,

 

-wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu,

 

-nazywa elementy świata przedstawionego w utworze dramatycznym,

 

-ozumie powiązania między częściami utworu dramatycznego (akt, scena),

 

-dostrzega zależność między rodzajem i funkcją komunikatu a jego odbiorcą (programy edukacyjne, rozrywkowe, informacyjne, reklamy),

 

-wyrożnia wśrod przekazow audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega rożnice między celem tych programów,

 

-charakteryzuje i ocenia bohaterow oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada; konfrontuje sytuację bohaterow z własnymi doświadczeniami

 

 

III  Tworzenie wypowiedzi

 

 

MÓWIENIE

 

-tworzy wypowiedź zrożnicowaną stylistycznie w zależności od intencji nadawcy, sytuacji komunikacyjnej i rodzaju adresata,

 

-tworzy wypowiedź zrożnicowaną ze względu na funkcję komunikatu (ekspresywna, impresywna, poetycka),

 

-uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, cytuje, stosuje się do reguł grzecznościowych,

 

-rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego,

 

-zadaje pytania alternatywne (przedstawia rozmowcy dwie możliwości rozwiązania problemu),

 

-udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym,

 

-posługuje się przysłowiami i powiedzeniami regionalnymi,

 

-w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką,

 

-poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym,

 

-w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec  dzieła,

 

- interpretuje przenośne treści utworow poetyckich przewidzianych w programie  nauczania,

 

- zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu,

 

-wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi,

 

-wykorzystuje wiedzę o częściach mowy podczas tworzenia własnej wypowiedzi,

 

-dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka

 

 

PISANIE

 

-potrafi zastosować reguły ortograficzne w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazow, pisowni nie w przeciwstawieniach),

 

-przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdania w równoważniki zdań i odwrotnie – odpowiednio do przyjętego celu,

 

-wprowadza i przekształca rożne typy wypowiedzeń w zależności od celu i intencji wypowiedzi (zdania pojedyncze i złożone, rownoważniki zdań),

 

-komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji,

 

-uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury,

 

-udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym,

 

-w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką,

 

-komponuje i przekształca plan wypowiedzi,

 

-pisze opowiadanie tworcze, list z perspektywy bohatera, baśń, sprawozdanie,

 

-świadomie wprowadza dialog, słownictwo opisujące przeżycia bohaterow jako element ożywiający akcję,

 

- tworzy folder, charakterystykę, komiks,

 

-w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła, -dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu,

 

-sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych, wydziela przecinkiem lub wpisuje w nawias wypowiedzenia wtrącone), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazow)

 

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:

 

 

I  Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

 

 

SŁUCHANIE

 

-w rozmowie i innych sytuacjach komunikacyjnych celowo odwołuje się do wypowiedzi innych osob,

 

-dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych,

 

-dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym

 

 

CZYTANIE

 

-czyta ze zrozumieniem na poziomie krytycznotworczym teksty spoza listy lektur,

 

-interpretuje utwory poetyckie i prozatorskie

 

 

DOCIERANIE DO INFORMACJI

 

-wybiera i wykorzystuje informacje z rożnych źrodeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym

 

 

II Analiza i interpretacja tekstów kultury

 

-porownuje funkcję analizowanych elementow świata przedstawionego w rożnych utworach epickich, poetyckich, dramatycznych,

 

-wskazuje elementy baśni, legendy, bajki, mitu w innych tekstach kultury oraz odnajduje i omawia nawiązania do tego typu utworow we współczesnych tekstach kultury, np. opowiadaniach, powieściach, reklamach, oraz w języku, np. we frazeologii,

 

-odnosi się do postaw bohaterow fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość,

 

-dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym

 

 

III Tworzenie wypowiedzi

 

 

MÓWIENIE

 

-przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania, formułuje tworcze uwagi,

 

-podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury, dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie szostej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur,

 

- interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworow literackich i plastycznych

 

 

PISANIE

 

-tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, pomysłową formą, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych,

 

-wykazuje się szczegolną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi,

 

-świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki.